W wielu krajach Europy poszukiwanie przystępnego cenowo mieszkania, zarówno w przypadku zakupu, jak i wynajmu, stało się poważnym wyzwaniem. Połączenie rosnących kosztów budowy, wyższych kosztów finansowania (zadłużenia), ograniczonej dostępności nieruchomości oraz zwiększonej aktywności inwestycyjnej na rynku przyczyniło się łącznie do wyjątkowo wysokich poziomów cen w niektórych regionach. Marzenie o posiadaniu własnego domu czy nawet o zapewnieniu sobie stabilnego wynajmu stało się dla wielu coraz bardziej odległe.
Dynamika Cen Mieszkań w Europie
W ciągu ostatniej dekady w kilku krajach europejskich nastąpił dramatyczny wzrost wartości nieruchomości. Wśród państw członkowskich UE wyróżniają się Węgry, gdzie ceny nieruchomości mieszkalnych wzrosły w przybliżeniu trzykrotnie w porównaniu do poziomów z 2015 roku. Poza UE, ale w szerszym kontekście europejskim, Islandia również odnotowała znaczny wzrost, przy czym ceny wzrosły do około 2,5 raza w stosunku do ich wartości z 2015 roku. Następnie Litwa, Portugalia, Czechy, Bułgaria, Estonia i Polska odnotowały w tym samym okresie ceny nieruchomości ponad dwukrotnie wyższe.
Z kolei Finlandia odnotowała od 2015 roku skromniejszy ogólny wzrost wartości nieruchomości. Istnieją jednak znaczne różnice między ośrodkami miejskimi, takimi jak Helsinki, a bardziej wiejskimi częściami kraju. Po spadku, który rozpoczął się w 2021 roku, ostatnie raporty sugerują, że fiński rynek mógł osiągnąć najniższy punkt. Analitycy przewidują stopniową poprawę, zwłaszcza w przypadku nowo wybudowanych domów, podczas gdy ceny istniejących nieruchomości mają w najbliższym czasie wzrosnąć jedynie nieznacznie.
Oficjalne dane dotyczące Grecji są mniej dostępne ze standardowych źródeł unijnych, takich jak Eurostat. Jednakże informacje z Banku Grecji wskazują, że ceny nieruchomości miejskich są obecnie nieco powyżej poziomów obserwowanych w 2008 roku przed globalnym kryzysem finansowym.
Co godne uwagi, w Turcji, poza UE, ceny nieruchomości wzrosły do zadziwiającego poziomu 17-krotnie wyższego niż w 2015 roku. Chociaż ceny bezwzględne mogą wydawać się niższe niż w Europie Zachodniej, należy wziąć pod uwagę znaczną inflację i stosunkowo niższe średnie dochody.
Trendy na Rynku Najmu
Koszt wynajmu mieszkania również wzrósł w całej Europie, choć generalnie w mniej szybkim tempie niż ceny zakupu. Według danych Eurostatu dostępnych do IV kwartału 2024 roku, czynsze w całej UE wzrosły średnio o 26,7% w okresie od 2010 roku do tego czasu.
W niektórych krajach odnotowano szczególnie gwałtowny wzrost kosztów wynajmu. W Estonii nastąpił największy wzrost, gdzie czynsze wzrosły ponad trzykrotnie (+212%) od 2010 roku. Na Litwie nastąpił wzrost o 175%, a na Islandii czynsze wzrosły o 120%. Na Węgrzech ceny wynajmu wzrosły ponad dwukrotnie (+114%) w tym samym okresie.
Wyjątkiem od trendu wzrostowego jest Grecja, gdzie ceny wynajmu w badanym okresie były o zauważalne 13% niższe w porównaniu do 2010 roku. Tymczasem w Turcji oficjalne dane wskazują, że ceny wynajmu są prawie 8,8 razy wyższe niż dziesięć lat temu.
Całkowite Koszty Utrzymania Mieszkania
Poza czynszem lub ratą kredytu hipotecznego, całkowity koszt utrzymania mieszkania, obejmujący podstawowe media, również znacznie wzrósł w wielu państwach członkowskich.
W okresie od 2015 roku do marca 2025 roku (według dostarczonych danych), mieszkańcy Estonii odnotowali największy wzrost całkowitych kosztów mieszkaniowych w bloku, płacąc nieco ponad dwukrotnie więcej niż dziesięć lat wcześniej. Polska i Czechy również odnotowały gwałtowne wzrosty, z kosztami sięgającymi około 180% poziomów z 2015 roku. Średni wzrost w całej UE w tym okresie przekroczył 40%.
Niższe wzrosty zaobserwowano w Hiszpanii, nieco ponad 20%, a jeszcze mniejsze w Albanii, kraju kandydującym do członkostwa w UE.
Porównując względny koszt utrzymania mieszkania (w tym mediów) w stosunku do średniej UE w 2023 roku, Irlandia zajęła pierwsze miejsce jako kraj najdroższy. Koszty były nieco wyższe od średniej we Francji i Niemczech, a nieco niższe od średniej we Włoszech i Hiszpanii. Mieszkańcy Malty i Węgier płacili tylko około dwóch trzecich średniej UE, podczas gdy Bułgaria odnotowała najniższe koszty, poniżej 40% średniej UE.
Konsekwencje Społeczne: Opóźnione Usamodzielnienie
Utrzymujące się wysokie koszty mieszkaniowe i wynajmu są istotnym czynnikiem przyczyniającym się do tego, że wielu młodych Europejczyków opóźnia opuszczenie domów rodzicielskich. Dane Eurostatu wskazują, że średnio młodzi ludzie w UE wyprowadzają się w wieku 26,3 lat. Ta średnia ukrywa szerokie zróżnicowanie na całym kontynencie, od 21,4 lat w krajach takich jak Finlandia do 31,8 lat w Chorwacji.
Wzorce Inwestycyjne w Nieruchomościach
W 2023 roku inwestycje w mieszkania stanowiły znaczący udział w aktywności gospodarczej w wielu krajach. Cypr odnotował najwyższy wskaźnik, z inwestycjami w nieruchomości odpowiadającymi 8,6% PKB. Następnie uplasowały się Włochy (7%), Niemcy (6,9%) i Francja (6,4%). Kraje o najniższych względnych wskaźnikach inwestycji to Polska (2,2% PKB) i Grecja (2,3%). W całej UE średnia inwestycja w mieszkania wyniosła w 2023 roku 5,8% PKB, co stanowiło około biliona euro.
Kamil to doświadczony dziennikarz ekonomiczny, który od lat śledzi zmiany na rynkach finansowych i technologicznych. W bizmix.pl odpowiada za prezentowanie najnowszych newsów ze świata biznesu, finansów i kryptowalut, dostarczając czytelnikom rzetelnych i obiektywnych informacji.