Uzbekistan strategicznie pozycjonuje się jako kluczowy ośrodek produkcyjny w rozwijającym się korytarzu handlowym Azji Środkowej, co stanowi znaczącą odpowiedź na trwające w Europie procesy ponownego kształtowania zależności w globalnych łańcuchach dostaw. Kraj, historycznie uznawany za ważne centrum handlu, aktywnie przekształca się w most produkcyjny między Europą a Azją, zachęcając międzynarodowe firmy do przejścia od prostych sprzedaży do lokalnej produkcji. Ten strategiczny zwrot jest wspierany przez silną trajektorię gospodarczą i świadomą zmianę rządową w kierunku wspierania krajowych zdolności przemysłowych.
Od 2017 roku Uzbekistan doświadcza stałego wzrostu gospodarczego, ze średnim rocznym wzrostem PKB na poziomie 5,3%, co zbiega się z poprawą krajobrazu rozwoju sektora prywatnego, jak odnotował Bank Światowy. Atrakcyjność kraju dla inwestycji zagranicznych osiągnęła bezprecedensowy poziom 11,9 mld USD (10,24 mld EUR) w 2024 roku. Ten wzrost podkreśla rosnące zaufanie do reform gospodarczych Uzbekistanu i jego potencjału jako miejsca inwestycji, zwłaszcza w kontekście dążenia do głębszej integracji z globalnymi łańcuchami wartości.
Rosnący import kraju, obejmujący kategorie od ciężkich maszyn i metali po baterie litowo-jonowe, spowodował strategiczną ewolucję. Zamiast nakładać restrykcyjne środki na towary przywożone, rząd Uzbekistanu skupia się obecnie na lokalizacji tych importowanych potrzeb poprzez strategiczne sojusze z międzynarodowymi producentami. Takie podejście fundamentalnie zmienia rolę celników. „Cło było postrzegane jako organ kontrolny na granicy. Teraz jest to ułatwienie handlu” – powiedział Farkhod Olimjonov, szef ds. wdrażania strategii w Komitecie Celnym Uzbekistanu. Wdrożenie reform, takich jak eliminacja papierowych deklaracji i wprowadzenie zdalnego elektronicznego odprawy, ma na celu przyspieszenie przepływu towarów i zachęcenie do ich krajowego przetwórstwa.
Te zmiany polityczne wyraźnie wpływają na wzorce handlowe. W ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy import niektórych towarów, w tym transformatorów, miedzi i produktów chemicznych, znacznie spadł. Jednocześnie nastąpił znaczący wzrost, bliski 50%, liczby przedsiębiorców importujących surowce do lokalnej produkcji. Wskazuje to na rosnący ekosystem, w którym importowane surowce są coraz częściej przekształcane w gotowe lub półprodukty w Uzbekistanie.
Ewoluujące środowisko handlowe spotyka się z pozytywną reakcją międzynarodowych firm. Inditex, globalny konglomerat modowy stojący za markami takimi jak Zara, rozszerza współpracę z rządem Uzbekistanu w celu usprawnienia procedur celnych i zwiększenia lokalnych zdolności produkcyjnych. Nigar Allaverdiyeva, przedstawicielka Inditex Azerbaijan, stwierdziła: „Doceniamy uproszczone procedury i obniżone taryfy. Naszym celem jest teraz finalizacja umów, które pozwolą na pełen zakres naszych produktów skorzystać z tych przywilejów”. To samo odczucie jest widoczne w różnych sektorach, a duże przedsiębiorstwa państwowe, takie jak kopalnie i zakłady metalurgiczne Navoi i Almalyk, aktywnie poszukują partnerów do krajowej produkcji przemysłowej. Sharifjon Fayziyev, inżynier z Navoi, wyjaśnił: „Import ciężkich maszyn lub części koparek z odległych krajów kosztuje czas i pieniądze. Jeśli lokalni przedsiębiorcy produkują je tutaj, oszczędzamy waluty obce, zmniejszamy przestoje i tworzymy miejsca pracy”.
### Strategiczne możliwości zaangażowania europejskiego
Dla europejskich gospodarek transformacja Uzbekistanu stwarza znaczącą strategiczną okazję. Rudolf Lukavski, radca handlowy Ambasady Austrii w Taszkencie, opisał Uzbekistan jako „duży, młody i atrakcyjny rynek z rosnącym zaufaniem inwestorów”. Zauważył wymierny wzrost inwestycji austriackich, stwierdzając: „Kiedy odwiedziłem Uzbekistan po raz pierwszy w 2017 roku, nie było tu żadnych austriackich inwestorów. Teraz jest ich ponad 50. Widzimy możliwości w zielonych technologiach, rolnictwie, opiece zdrowotnej i produkcji”. Ten optymizm rozciąga się na różne segmenty biznesowe, a firmy takie jak chiński producent artykułów biurowych Deli rozszerzają swój zasięg za pośrednictwem uzbeckiej sieci kolejowej, a dostawca medyczny Adina-Med, współpracując z niemieckimi partnerami, identyfikuje rynek jako jeden z najbardziej dynamicznych w regionie.
### Globalny trend lokalizacji produkcji
Model Uzbekistanu „produkuj tam, gdzie sprzedajesz” wpisuje się w szerszy globalny trend gospodarczy, w którym rządy aktywnie zachęcają firmy do dywersyfikacji produkcji z dala od skoncentrowanych regionów. Ta strategiczna konieczność ma na celu budowanie bardziej odpornych łańcuchów dostaw poprzez promowanie integracji z nowymi partnerami. Na przykład w branży tekstylnej firmy importują surowe tkaniny, produkują odzież lokalnie, a następnie eksportują gotowe ubrania na kluczowe rynki europejskie, takie jak Włochy i Francja. Podobnie, krajowe uszlachetnianie lokalnie pozyskiwanego złota umożliwia Uzbekistanowi eksport przetworzonej biżuterii na rynki światowe, przekształcając handel surowcami w produkcję o wartości dodanej. Wiceminister Premier Jamshid Xujaev postrzega to jako część nowego cyklu przemysłowego, stwierdzając: „Nasze PKB podwoiło się w ciągu ośmiu lat, a eksport gotowych produktów rośnie szybciej niż kiedykolwiek. Chcemy budować przemysły, które nie tylko zastępują import, ale także konkurują globalnie”. Takie podejście do krajowej produkcji i wzrostu eksportu jest znaczącym celem politycznym kraju.
Ta dążność do lokalizacji produkcji jest również przedmiotem dyskusji w innych głównych gospodarkach. W Stanach Zjednoczonych prezydent Donald Trump opowiadał się za podobnymi politykami, stosując środki takie jak wyższe taryfy na towary zagraniczne, aby zachęcić firmy do przeniesienia produkcji z powrotem na amerykańską ziemię. Ilustruje to wspólne globalne zainteresowanie wzmocnieniem krajowych baz przemysłowych i rekonfiguracją relacji handlowych. Reformy Uzbekistanu odbywają się w ramach szerszej ponownej oceny łańcuchów dostaw w całej Eurazji, a producenci poszukują baz produkcyjnych bliżej rynków konsumencznych. Rosnące zdolności przemysłowe i infrastruktura logistyczna kraju stają się coraz bardziej integralną częścią tego regionalnego dostosowania gospodarczego. Kolejnym kluczowym etapem dla Uzbekistanu jest zapewnienie, że ten rosnący zainteresowanie inwestorów przełoży się na zrównoważoną, zorientowaną na eksport produkcję, która przestrzega międzynarodowych standardów jakości. Skuteczne wdrożenie tej strategii mogłoby znacząco przedefiniować globalną rolę gospodarczą Azji Środkowej, podnosząc ją z korytarza tranzytowego do silnego centrum produkcyjnego.
Dariusz to specjalista dziennikarstwa finansowego z wieloletnim stażem w mediach. Jego analityczne spojrzenie na świat gospodarki oraz dogłębna obserwacja trendów w sektorze cyfrowych walut przekładają się na precyzyjne relacje, które trafiają do czytelników bizmix.pl.