Efekt Września 2025: Czy AI i Fed przełamią historyczne tendencje na giełdzie?

Rynek finansowy często wykazuje osobliwe tendencje sezonowe, a żadna z nich nie jest chyba tak konsekwentnie omawiana jak „Efekt Wrześniowy”. W miarę zbliżania się końca lata inwestorzy często przygotowują się na historyczny schemat, w którym zwroty z akcji mają tendencję do osiągania gorszych wyników. To zjawisko, zakorzenione w dziesięcioleciach danych rynkowych, stanowi odwieczne wyzwanie, zwłaszcza w roku takim jak 2025, naznaczonym solidnym rajdem rynkowym napędzanym entuzjazmem wokół sztucznej inteligencji, zmieniającą się polityką Rezerwy Federalnej i dynamiką geopolityczną. Pytanie dla uczestników rynku brzmi, czy ta historyczna słabość ponownie się ujawni i w jakim stopniu, w obliczu ogólnie silnych fundamentów.

• Efekt Wrześniowy to historyczna tendencja do słabszych wyników akcji w tym miesiącu.
• Zjawisko to jest potwierdzone przez dane rynkowe z wielu dziesięcioleci.
• W roku 2025 rynek jest napędzany przez AI, politykę Fed i dynamikę geopolityczną.
• Kluczowe pytanie to, czy historyczna słabość września przezwycięży obecne silne fundamenty.

Precedensy Historyczne i Tendencje Rynkowe

Dane historyczne mocno potwierdzają obawy związane z wrześniem. Od 1928 roku S&P 500 (SPY) odnotował negatywne zwroty w około 55% wrześniów, ze średnim spadkiem o 0,7% – co jest gorszym wynikiem niż w jakimkolwiek innym miesiącu. Dow Jones Industrial Average (DIA) wykazuje jeszcze wyraźniejszą słabość, z stratami w 68 z ostatnich 96 wrześniów. Nawet indeksy zorientowane na wzrost, takie jak Nasdaq 100 (QQQ), odnotowują średni spadek o 0,9%, podczas gdy indeks małych spółek Russell 2000 zazwyczaj notuje spadek o 0,6%. Główne kryzysy rynkowe, takie jak krach w 1929 roku, ataki z 11 września i bankructwo Lehman Brothers w 2008 roku, wszystkie miały miejsce w tym miesiącu, co dodatkowo umacnia jego ponurą reputację.

Pomimo tej silnej tendencji historycznej, „Efekt Wrześniowy” nie jest absolutną pewnością. Na przykład, w 2024 roku S&P 500 zyskał 2%, Nasdaq 2,7%, a Dow 1,9%. Co więcej, cztery z ostatnich dziesięciu wrześniów pokazały pozytywne zwroty. Jednak średnie z ostatnich trzech dekad pozostają słabe, a S&P 500 zazwyczaj traci 0,7%, a spadki odnotowano w czterech z ostatnich pięciu lat, co podkreśla uporczywość tej sezonowej anomalii.

Podstawowe Dynamiki Rynkowe

Kilka czynników przyczynia się do tego powtarzającego się wzorca. Zarządzający funduszami, często kończący swoje lata obrotowe w październiku, dokonują korekt portfela, aby zoptymalizować raporty roczne. Kwartalne rebalansowanie i sprzedaż aktywów w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych (sprzedaż aktywów ze stratą w celu skompensowania zysków kapitałowych) dodatkowo wzmacniają presję sprzedażową. Poza manewrami instytucjonalnymi, wzorce wydatków konsumentów również odgrywają rolę; posummaryczne spowolnienie przed świątecznym szczytem na koniec roku może stworzyć tymczasowy spadek aktywności gospodarczej, który przekłada się na ostrożność rynkową. Sektorowo, obszary defensywne, takie jak dobra konsumpcyjne podstawowej potrzeby, energetyka, opieka zdrowotna, użyteczności publiczne i usługi komunikacyjne, generalnie wykazują większą odporność. Natomiast sektory cykliczne, zazwyczaj bardziej wrażliwe na zmiany gospodarcze, często ponoszą ciężar wszelkich spadków. Jednakże, utrzymujące się tempo boomu na AI może zapewnić znaczące wsparcie dla sektorów technologicznych i dóbr luksusowych, potencjalnie łagodząc krótkoterminową zmienność.

Aktualne Perspektywy i Uwagi dla Inwestorów

Na koniec sierpnia 2025 roku rynek przedstawia zniuansowany obraz. S&P 500 zamknął sierpień zyskiem 1,9% i notuje się powyżej swojej 200-dniowej średniej kroczącej, co jest warunkiem historycznie związanym ze średnim wzrostem we wrześniu o 1,3%. Wyniki od początku roku pozostają solidne, z Dow wzrostem o 7,3%, S&P 500 o 9,9%, Nasdaq o 11,3% i Russell 2000 zyskiem 5,9%. Do tego optymizmu dochodzi znaczące oczekiwanie obniżki stóp procentowych przez Rezerwę Federalną na wrześniowym posiedzeniu, z szacowanym prawdopodobieństwem 85%. Ten „gołębi” zwrot, w połączeniu z dynamiką rynkową napędzaną przez AI, jest przez niektórych analityków prognozowany jako czynnik podtrzymujący rynek do końca roku.

Z drugiej strony, sceptycy ostrzegają, że obecne zadowolenie rynkowe i zawyżone wyceny pozostawiają znaczne pole do korekty w wysokości od 5% do 10%. Przy niskich poziomach zmienności i niektórych wskaźnikach sygnalizujących warunki wykupienia, trajektoria rynku prawdopodobnie będzie zależeć od kluczowych danych ekonomicznych, takich jak raport o zatrudnieniu z 5 września, oraz od ostatecznego stanowiska Fed. Dla inwestorów długoterminowych zazwyczaj zaleca się utrzymanie zdyscyplinowanej i zdywersyfikowanej strategii, ponieważ historyczna słabość września jest często postrzegana jako część normalnej zmienności rynkowej. Krótkoterminowi traderzy mogą jednak rozważyć strategiczne korekty lub instrumenty hedgingowe, aby poradzić sobie z miesiącem, który, choć historycznie trudny, nie zawsze odpowiada swojej reputacji.