Inflacja Żywności w Portugalii: Koszyk Podstawowych Produktów Droższy o Prawie 30% od 2022 Roku

Gospodarstwa domowe w Portugalii nadal zmagają się z utrzymującą się inflacją cen żywności, ponieważ koszty podstawowych towarów drastycznie wzrosły w ciągu ostatnich trzech lat. Dane zebrane przez DECO PROteste, wiodącą organizację ochrony konsumentów, ujawniają, że ustandaryzowany koszyk 63 podstawowych produktów kosztuje obecnie znacznie więcej niż w poprzednich latach, co stanowi znaczne obciążenie dla budżetów konsumentów i podkreśla szersze presje ekonomiczne wpływające na europejski sektor rolno-spożywczy.

Cena tego podstawowego koszyka zakupów osiągnęła 241,17 euro w ostatnim tygodniu sierpnia, co stanowi wzrost o 17 euro, czyli 7,36%, w porównaniu z tym samym okresem w poprzednim roku (sierpień 2024). Liczba ta oznacza również wzrost o 5 euro (2,12%) od początku bieżącego roku (styczeń 2025). Patrząc wstecz, skumulowany wpływ inflacji jest jeszcze bardziej wyraźny: konsumenci płacą obecnie 53,47 euro, czyli 28,48%, więcej za identyczny zestaw towarów w porównaniu ze styczniem 2022 roku, kiedy DECO PROteste rozpoczęło swoje monitorowanie.

• Utrzymująca się inflacja cen żywności w portugalskich gospodarstwach domowych.
• Monitorowanie cen przez organizację ochrony konsumentów DECO PROteste.
• Standardowy koszyk obejmuje 63 podstawowe produkty spożywcze.
• Cena koszyka osiągnęła 241,17 euro w sierpniu 2025 roku.
• Wzrost o 7,36% rok do roku (sierpień 2024–2025) oraz o 28,48% od stycznia 2022 roku.
• Wzrost ten stanowi znaczne obciążenie dla budżetów domowych i sektora rolno-spożywczego.

Kluczowe tendencje cenowe i wzrosty cen poszczególnych produktów

Wśród poszczególnych artykułów w koszyku, jaja odnotowały najbardziej znaczący wzrost cen. W ciągu ostatniego roku (między sierpniem 2024 a sierpniem 2025) koszt jaj wzrósł o 60 centów, co stanowi wzrost o 41%. W porównaniu ze styczniem 2022 roku cena jaj wzrosła alarmująco o 81%. Inne produkty odnotowujące znaczące roczne wzrosty to sałata kędzierzawa (wzrost o 38%), brokuły (wzrost o 33%) oraz wołowina do gotowania (wzrost o 28%).

Oceniając cały okres monitorowania od stycznia 2022 roku, najbardziej znaczące wzrosty procentowe w koszyku odnotowano w przypadku:

• Wołowina do gotowania: wzrost o 92%
• Jaja: wzrost o 81%
• Pomarańcze: wzrost o 71%

Wpływ zakończenia zwolnienia z podatku VAT

Specyficzny środek polityki, zwolnienie z podatku VAT na koszyk ponad 40 podstawowych artykułów spożywczych, wprowadzony przez rząd portugalski między kwietniem 2023 a styczniem 2024 roku, zapewnił tymczasową ulgę. Jednak jego zakończenie 4 stycznia 2024 roku natychmiast wywołało znaczące odbicie cen. Według DECO PROteste, cena koszyka 41 artykułów, które korzystały z zerowej stawki VAT, wzrosła następnie o 5,43 euro (wzrost o 3,82%) ze 141,97 euro do 147,40 euro do sierpnia 2025 roku. Produkty najbardziej dotknięte tą zmianą polityki to wołowina do gotowania, jaja i dorada, których ceny wzrosły odpowiednio o 36%, 35% i 34% od zakończenia zwolnienia.

Czynniki leżące u podstaw inflacji cen żywności

Utrzymujący się wzrost kosztów podstawowych towarów przypisuje się zbiegowi czynników globalnych i regionalnych w ciągu ostatnich trzech lat:

• Konflikt geopolityczny: Rosyjska inwazja na Ukrainę głęboko zakłóciła globalne łańcuchy dostaw, szczególnie wpływając na eksport zbóż kluczowy dla Unii Europejskiej, w tym Portugalii. Konflikt ten zaostrzył istniejące presje na sektor rolno-spożywczy, który już wcześniej odradzał się po pandemii COVID-19 i powszechnej suszy.
• Zwiększone koszty produkcji: Ograniczona dostępność surowców, w połączeniu z gwałtownym wzrostem kosztów kluczowych środków produkcji rolnej, takich jak nawozy i energia, bezpośrednio przełożyła się na wyższe ceny na rynkach międzynarodowych. To z kolei wpłynęło na ceny konsumenckie szerokiej gamy produktów, w tym mięsa, owoców, warzyw, płatków śniadaniowych i oleju roślinnego.
• Kryzys ptasiej grypy: Globalna epidemia ptasiej grypy była głównym motorem gwałtownego wzrostu cen jaj. Znaczące uboje, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie od 2022 roku wybito ponad 170 milionów kur, doprowadziły do znacznego niedoboru podaży. Ta globalna nierównowaga wpłynęła na rynki w Portugalii i całej Europie, gdzie popyt nadal przewyższa ograniczoną podaż.

Te wzajemnie powiązane czynniki podkreślają złożone wyzwania ekonomiczne, które przyczyniają się do podniesienia kosztów życia portugalskich konsumentów, odzwierciedlając szersze presje makroekonomiczne i podażowe na globalny system żywnościowy.