Poruszanie się w obszarze finansów osobistych w obecnej sytuacji gospodarczej stanowi znaczące wyzwanie dla wielu gospodarstw domowych. Zrozumienie krajobrazu zadłużenia i przyjęcie proaktywnych strategii zarządzania nim jest coraz bardziej kluczowe dla długoterminowego dobrobytu finansowego. Chociaż pożyczanie jest powszechnym aspektem współczesnego życia, zapewnienie, że pozostaje ono do opanowania, jest kluczem do unikania znaczącego stresu i trudności.
Zakres zadłużenia gospodarstw domowych w Europie
Najnowsze dane wskazują na znaczne zadłużenie gospodarstw domowych w Unii Europejskiej, osiągające poziom 6,2 biliona euro (6,96 biliona USD) na początku 2025 r., w oparciu o dane z CEIC i Europejskiego Banku Centralnego. Kredyty hipoteczne stanowią największą część, przekraczając 5,23 biliona euro. Jednak pozostały około 1 bilion euro w innych formach zadłużenia zasługuje na uwagę.
Co ciekawe, podczas gdy średni stosunek zadłużenia do dochodów w UE wykazał stopniowy spadek, sugerujący, że ludzie pożyczają mniej w stosunku do swoich zarobków (średnio około 97%), niektóre regiony znane z zamożności wykazują znacznie wyższy poziom. Na przykład, gospodarstwa domowe w Holandii i krajach skandynawskich często mają zadłużenie przekraczające 200% ich dochodów. Podkreśla to, że znaczące zadłużenie nie jest wyłącznie problemem grup o niższych dochodach, co zostało również podkreślone podczas kryzysu finansowego w 2007 roku, kiedy to do niewypłacalności doszło wśród osób, które finansowały luksusowe zakupy.
Zrozumienie przyczyn zadłużenia osobistego
Współczesne społeczeństwo akumuluje zadłużenie osobiste z kilku powodów. Kevin Mountford, współzałożyciel platformy oszczędnościowej Raisin UK, wskazuje na łatwość nowoczesnych metod płatności jako znaczący czynnik. „Karty kredytowe, płatności zbliżeniowe i łatwość zakupów przez internet to kluczowe czynniki powodujące, że wydatki ludzi wymykają się spod kontroli” – zauważa. Wygoda przyłożenia karty lub kliknięcia przycisku może prowadzić do wydawania pieniędzy bez pełnej świadomości aż do momentu otrzymania wyciągów bankowych.
Mountford wskazuje również na wszechobecny wpływ mediów społecznościowych, które stale narażają konsumentów na reklamy i marketing influencerów, potencjalnie podsycając impulsywne zakupy. Trend ten jest dodatkowo wzmacniany przez programy „kup teraz, zapłać później” (BNPL). Chociaż oferują one pozorną elastyczność, systemy te wymagają dokładnego przeanalizowania warunków spłaty, aby uniknąć nieoczekiwanego obciążenia finansowego. Natychmiastowość oferowana przez technologię, w połączeniu z całodobowym dostępem online, może nasilać impulsywne nawyki wydawania pieniędzy.
Kraje o wysokim zadłużeniu na kartach kredytowych
Warto zauważyć, że kilka europejskich krajów znalazło się wysoko w globalnych rankingach zadłużenia na kartach kredytowych w 2023 roku. Poniższa tabela przedstawia niektóre z wymienionych krajów z czołówki:
| Kraj | Ranking wysokiego zadłużenia na kartach kredytowych (2023) |
| Holandia | W czołówce 10 globalnie |
| Dania | W czołówce 10 globalnie |
| Wielka Brytania | W czołówce 10 globalnie |
| Finlandia | W czołówce 10 globalnie |
| Szwecja | W czołówce 10 globalnie |
Skuteczne strategie zarządzania długiem
Gdy dług zaczyna być przytłaczający, podjęcie działania jest najważniejsze. „Nie chowaj głowy w piasek” – radzi Mountford. Ignorowanie narastających rachunków tylko pogarsza sytuację i prowadzi do poważniejszych konsekwencji.
Pierwszym zalecanym krokiem jest bezpośrednia komunikacja z bankiem lub pożyczkodawcą. Często pożyczkodawcy są skłonni omówić zmianę harmonogramu spłat lub wydłużenie okresu kredytowania, aby zmniejszyć miesięczne obciążenia. Kluczowe jest jednak unikanie drapieżnych pożyczkodawców, takich jak nielegalni rekiny pożyczkowe czy wysoko oprocentowane usługi pożyczek krótkoterminowych (chwilówek). Chociaż mogą one wydawać się szybkim rozwiązaniem, ich niekorzystne warunki zazwyczaj znacznie pogarszają problemy z zadłużeniem.
Omówienie trudności finansowych z zaufanymi przyjaciółmi lub rodziną również może być korzystne. Chociaż istnieją społeczne tabu wokół pieniędzy, dzielenie się obawami może złagodzić stres, zapewnić wsparcie emocjonalne i potencjalnie prowadzić do lepszych decyzji dzięki wspólnej świadomości i edukacji.
Uzyskiwanie wsparcia i budowanie odporności finansowej
Szukanie profesjonalnej pomocy jest wskazane, ale Mountford stanowczo przestrzega przed płaceniem za porady dotyczące zadłużenia, ponieważ wydawanie więcej pieniędzy na rozwiązanie problemów z zadłużeniem jest sprzeczne z intuicją. Zamiast tego, liczne organizacje charytatywne oferują bezpłatne porady i wsparcie. Zasoby te mogą również pomóc w poprawie wiedzy finansowej, demistyfikując skomplikowany żargon i umożliwiając jednostkom przejęcie kontroli nad swoimi finansami.
Dla osób borykających się ze znacznymi trudnościami finansowymi, które mogą potrzebować pożyczyć pieniądze, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i) stanowią realną alternatywę. Instytucje te zasadniczo różnią się od tradycyjnych banków:
- Są to organizacje non-profit.
- Są własnością i są kontrolowane przez swoich członków.
- Koncentrują się na społeczności.
- Zazwyczaj oferują niższe oprocentowanie pożyczek, ponieważ zyski są reinwestowane z powrotem do spółdzielni z korzyścią dla członków, a nie rozdzielane między akcjonariuszy.
Członkostwo w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej jest często oparte na wspólnym powiązaniu, takim jak zatrudnienie, miejsce zamieszkania lub przynależność branżowa.
Katarzyna to dynamiczna reporterka, której pasją jest przekazywanie najświeższych wiadomości ze świata biznesu i finansów. Pracując dla bizmix.pl, współpracuje z ekspertami rynkowymi, by prezentować obiektywne i aktualne informacje bez sugerowania konkretnych decyzji inwestycyjnych.