Zobowiązania finansowe związane z zatrudnianiem pracowników różnią się dramatycznie na całym kontynencie europejskim. Przedsiębiorstwa ponoszą znacznie różne poziomy wydatków w zależności od ich lokalizacji, przy czym przepaść między krajami o najwyższych i najniższych kosztach jest zauważalnie szeroka, odzwierciedlając głęboko zakorzenione nierówności gospodarcze w regionie.
Zrozumienie spektrum kosztów pracy
Dane Eurostatu za rok 2024 ujawniają znaczący zakres godzinowych kosztów pracy w Unii Europejskiej. Na niższym końcu skali Bułgaria odnotowała koszty wynoszące zaledwie 10,6 euro za godzinę, podczas gdy Luksemburg zajął pierwsze miejsce z 55,2 euro za godzinę. Szacowana średnia w całej UE wyniosła 33,5 euro. Ogólnie rzecz biorąc, kraje Europy Północnej i Zachodniej ponoszą najwyższe koszty zatrudnienia. Włączenie państw spoza UE, takich jak Norwegia i Islandia, jeszcze bardziej podkreśla ten trend; te dwa kraje, wraz z Danią, charakteryzują się kosztami przekraczającymi 50 euro za godzinę. Inne kraje o wysokich kosztach to Belgia (48,2 euro), Holandia (45,2 euro), Austria (44,5 euro), Francja (43,7 euro) i Niemcy (43,4 euro).
Z kolei najniższe koszty pracy występują głównie w Europie Wschodniej. Po Bułgarii, Rumunia (12,5 euro) i Węgry (14,1 euro) stanowią najbardziej ekonomiczne lokalizacje do zatrudniania w UE. Kraje Europy Południowej generalnie wykazują umiarkowane koszty, choć wciąż znacznie niższe niż ich północni odpowiednicy. Obejmuje to Włochy (30,9 euro), Hiszpania (25,5 euro), Portugalia (18,2 euro) i Grecja (16,7 euro). Eksperci, tacy jak dr Agnieszka Piasna z Europejskiego Instytutu Związków Zawodowych (ETUI), zauważają wyraźny podział geograficzny, przy czym kraje Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej konsekwentnie wykazują niższe poziomy płac i kosztów pracy.
Wpływ siły nabywczej
Jednak nominalne koszty nie mówią całej historii. Dr Sotiria Theodoropoulou, również z ETUI, zwraca uwagę, że skorygowanie różnic w poziomach cen przy użyciu standardów siły nabywczej (PPS) znacząco zawęża tę przepaść. Wyrażona w PPS, dysproporcja między krajami UE o najwyższych i najniższych kosztach zmniejsza się znacznie. Na przykład, stosunek maksimum do minimum spada z ponad pięciokrotności w euro do nieco ponad dwukrotności w PPS.
W przeliczeniu na PPS (przy użyciu kursów wymiany z 2023 r., ponieważ dane za 2024 r. są wciąż przetwarzane), godzinowe koszty pracy w UE wahały się od 19,1 w Bułgarii do 40,3 w Belgii. Norwegia, kraj spoza UE, zarejestrowała 40,7 PPS. Chociaż kraje bałtyckie i bałkańskie pozostają stosunkowo tanie nawet w PPS, różnica w porównaniu z krajami o wysokich kosztach jest mniej ekstremalna niż sugerują liczby nominalne.
Rola kosztów pozapłacowych
Całkowite koszty pracy obejmują więcej niż tylko płace i wynagrodzenia. Składają się one również z elementów „pozapłacowych”, głównie składek na ubezpieczenia społeczne płaconych przez pracodawców i podatków związanych z zatrudnieniem. Udział tych kosztów pozapłacowych znacznie różni się w Europie. W 2024 roku ten udział wahał się od zaledwie 5% w Bułgarii i na Litwie do aż 32% we Francji i Szwecji, przy średniej UE wynoszącej 25%.
Według dr Theodoropoulou, te różnice są ściśle związane z kształtem i zakresem krajowych systemów zabezpieczenia społecznego. Giulia De Lazzari, ekonomistka z Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), dodaje, że kraje takie jak Francja i Szwecja mają kompleksowe, uniwersalne systemy ochrony socjalnej oferujące szerokie świadczenia (np. dłuższe płatne urlopy, solidne ubezpieczenie od bezrobocia), w dużej mierze finansowane ze składek pracodawców. To naturalnie zwiększa obciążenie kosztami pozapłacowymi. Oprócz Francji i Szwecji, Austria, Włochy i Hiszpania również mają stosunkowo wysoki udział kosztów pozapłacowych, podczas gdy kraje Europy Wschodniej zazwyczaj utrzymują te składki na niższym poziomie.
Chociaż koszty pozapłacowe są głównym czynnikiem wpływającym na ogólne różnice w kosztach pracy, De Lazzari wskazuje, że inne elementy również w znacznym stopniu przyczyniają się do obserwowanych różnic na całym kontynencie.
Kamil to doświadczony dziennikarz ekonomiczny, który od lat śledzi zmiany na rynkach finansowych i technologicznych. W bizmix.pl odpowiada za prezentowanie najnowszych newsów ze świata biznesu, finansów i kryptowalut, dostarczając czytelnikom rzetelnych i obiektywnych informacji.